معرفی دو کتاب سینمایی (۲)
- گردآورنده: درنا معین‌راد
Studio Ghibli: An Industrial History
استودیو جیبلی: یک تاریخ صنعتی – راینا دنیسون
از دامنۀ سرسبز داستان‌های کودکانه تا فراز قلۀ تخیل و اعماق جنگل‌های پر پیچ و خم معما، استودیو گیبلی (شناخته‌شده با نام جیبلی در ایران) ما را به سفری منحصربه‌فرد دعوت میکند؛ سفری در مرز رویا و واقعیت. اما در کتاب پیش رو که در اولین ماه‌های سال نوی میلادی منتشر شده، راینا دنیسون در ۲۴۰ صفحه، مخاطب را به ماجراجویی دیگری دعوت میکند؛ سیاحت در دنیای تولید این استودیوی انیمیشن که توسط هایائو میازاکی، کارگردان برندۀ اسکار، تأسیس شده است.
استودیو جیبلی از طریق انیمیشن‌هایی سراسر ظریف و پر جزئیات، به داستان‌های جذاب و دل‌انگیز زندگی میبخشد. این فیلم‌ها کودکان و بزرگسالان را مسحور خود کرده و طرفداران را وادار می‌کنند بارها و بارها به دنیای افسانه‌ای هایائو میازاکی بازگردند تا کنار شخصیت‌هایی که به‌خوبی ساخته و پرداخته شده‌اند، زندگی کنند.
دنیسون فرهنگ تولید در استودیو جیبلی را بررسی میکند و کاوشی دارد در چگونگی تبدیل شدن این استودیو به یکی از معروف‌ترین خانه‌های انیمیشن جهان. او از روش‌های معمول برای مطالعۀ فیلم‌های میازاکی و جیبلی جدا شده و از تحلیل متن فراتر می‌رود تا اسطوره‌هایی که در طول زمان پیرامون استودیو رشد کرده‌اند را واکاوی کند. این کتاب به بیش از ۳۵ سال فیلم‌سازی توسط میازاکی و دیگر کارگردانان جیبلی نگاه کرده تا دیدگاه جدیدی برای چرایی شهرت استودیو در زمینۀ برابری‌طلبی و فمنیسم ارائه دهد و به رابطۀ آن با هنر سل انیمیشن (Cel animation) و CGI میپردازد. به‌علاوه، تحقیقی در فعالیت‌های استودیو جیبلی خارج از فیلم‌سازی است؛ از تبلیغات گرفته تا بازی‌های ویدیویی. در کنار این‌ها، به مشکلات استودیو در یافتن نسل جدیدی از کارگردانان که پا جای پای میازاکی و ایسائو تاکاهاتا بگذارند هم پرداخته است. با تجدید نظر در تاریخ استودیو جیبلی از طریق سوابق خود، اسناد تبلیغاتی و مصاحبه با کارکنان، استودیو جیبلی: یک تاریخچۀ صنعتی نه‌تنها دیدگاه جدیدی در مورد جیبلی، بلکه در مورد تاریخ صنعتی انیمیشن ژاپنی ارائه میدهد.
دربارۀ نویسنده
راینا دنیسون، استاد فیلم و هنرهای دیجیتال در دانشگاه بریستول انگلستان است و تحقیقاتش بر رسانه‌های ژاپنی معاصر متمرکز است. علاوه بر این، او نویسندۀ کتابی با نام انیمه: یک مقدمۀ انتقادی منتشرشده در سال ۲۰۱۵، ویراستار کتاب شاهزاده خانم مونونوکه: درک شاهزاده‌های هیولایی استودیو جیبلی در سال ۲۰۱۸ و به‌همراه ریچل میزی‌وارد، سردبیر مجموعۀ ابرقهرمانان بر پرده‌های جهانی بوده که در سال ۲۰۱۵ نامزد جایزۀ آیزنر شد. دنیسون همچنین شماره‌های ویژۀ ژورنال سینمای ژاپن و کره و ژورنال کثرت فرهنگ عامه‌پسند آسیای شرقی را ویرایش کرده است. آثار آکادمیک او در مجلات برجسته‌ای مانند سینما ژورنال، مجلۀ بین‌المللی مطالعات فرهنگی و انیمیشن: یک مجلۀ بینارشته‌ای یافت میشوند.
Alternative Scriptwriting
فیلم‌نامه‌‌نویسی جایگزین – کن دانسیگر، جسی کیت، جف راش
ساختار سه‌پرده‌ای یک ساختار داستانی نیست؛ شما نمیتوانید آن را در اسطوره‌ها و افسانه‌ها یا دیگر داستان‌های بزرگ گذشته بیابید. در طبیعت هم اثری از این ساختار نیست. پس چرا روی فیلم‌نامه یا داستان یک فیلم اعمال میشود؟ پاسخ را نویسندگان کتابی که قصد معرفی آن را داریم، به ما میدهند.
ساختار سه‌پرده‌ای دیگر داستان کهنۀ قرن گذشته است! برخلاف دیگر کتاب‌های فیلم‌نامه‌‌نویسی، این راهنمای داستان‌سرایی منحصربه‌فرد، در ۴۴۲ صفحه شما را وادار میکند تا با خم کردن یا شکستن قواعد داستان‌گویی مرسوم و شناخته‌شده که تبدیل به نوعی غل و زنجیر بر بال تخیل نویسندگان شده‌اند، از نوشتن فرمول‌وار و خسته‌کننده رها شوید. این نسخۀ جدید به تمام جنبه‌های کلیدی فیلم‌نامه‌‌نویسی از جمله ساختار، ژانر، شخصیت، فرم و لحن میپردازد.
نویسندگان، کن دانسیگر، جسی کیت و جف راش، جایگزین‌های بی‌شماری را برای ساختار داستان سه‌پرده‌ای سنتی کاوش می‌کنند و فراتر از آموزش «چگونه داستان گفتن»، به شما می‌آموزند که چگونه در مقابله با فرمول‌های قراردادی، مطلبی هیجان‌انگیز و تماماً منحصربه‌فرد خلق کنید. این کتاب که کاملاً اصلاح و به‌روز شده، نمونه‌های جدیدی از سینمای معاصر و کلاسیک و سریال‌های اپیزودیک را شامل میشود، و همچنین بخش دیگری در مورد استراتژی‌هایی برای طرح، شخصیت و ژانر به آن اضافه شده است. بررسی جزئی‌نگرانه درون دستگاه‌های نمایشی در فیلم و رویکردهای فیلم‌نامه‌‌نویسی با بررسی موردی داستان‌نویسان پرکاری مثل بیلی وایلدر، کلی رایکارد، فیبی والر بریج و کاترین بیگلو. این کتابی‌ست ایده‌آل برای دانشجویان فیلم‌نامه‌‌نویسی و فیلم‌نامه‌‌نویسان حرفه‌ای که مایل به توسعۀ هنر خود و نوشتن فیلم‌نامه‌‌های مبتکرانه و خاص هستند.
در تعریف از کتاب آمده است:
«فیلم‌نامه‌‌نویسی دربارۀ انتخاب کردن است. آنچه دانسیگر و راش به روشی موثر در فیلم‌نامه‌‌نویسی جایگزین آشکار می‌کنند این است که تا چه اندازه گزینه‌های ممکن و متفاوتی در اختیار داریم، انتخاب‌های مختلف چطور کار می‌کنند و تصمیم‌های متفاوت چگونه بر داستان‌سرایی روی پرده تأثیر می‌گذارند. این کتاب به‌شکل قابل توجهی افق خلاقانۀ هر فیلم‌نامه‌‌نویسی را گسترش میدهد».
-دیوید هاوارد، استاد فیلم‌نامه‌‌نویسی USC و نویسندۀ کتاب «ابزار فیلم‌نامه‌‌نویسی» و «چطور یک فیلم‌نامۀ عالی بنا کنیم؟»
«خواندن کتابی که به یاری توسعۀ پیشۀ خلاقانه‌ای مانند فیلم‌نامه‌‌نویسی آمده و توسط افرادی نوشته شده که شما را تشویق می‌کنند تا متفاوت از ساختار سه‌پرده‌ای عمل کنید و با همۀ کدها و چارچوب‌هایی که در دانشگاه به ما تحمیل شده، مطابقت نداشته باشید، خیلی دلچسب است. محدودیت قراردادهای رایج فیلم را برای ما تشریح میکند و ویژگی‌های متداول ساختار، دیالوگ، کنش، ژانر، گشایش و نقاط عطف را به شیوه‌ای واضح و منسجم تشریح میکند. سپس به شما می‌آموزد که چطور خوش‌فکر باشید و مبتکرانه ریسک کنید تا داستانی بدیع‌تر خلق کنید؛ داستانی که مال خودتان باشد. بهترین راهنما برای آن دسته از نویسندگانی که وقتی کسی به آنها می‌گوید: «باید فیلم‌نامه‌‌نویسی را به این شکل انجام دهی»، احساس ناخوشایندی گریبان گیرشان میشود. با این نسخۀ جدید که شامل مطالعات موردی جدید در مورد هزارتوی پن و جادوگر شهر اُز است، اگر می‌خواهید داستان خود را منحصربه‌فرد، با طراوت و غنی با شخصیت‌های به‌یاد ماندنی نگه دارید و به مضامینی بپردازید که به آن وزن احساسی خاصی میبخشد و نشان میدهد که توسط یک مرد تاجر نوشته نشده، بلکه توسط یک داستان‌گوی واقعی نوشته شده است، واقعاً یک کتاب عالی برای خواندن در دست دارید».
– Raindance.org
«همان‌طور که فن شعر ارسطو و سینما چیست آندره بازن بخش جدایی‌ناپذیر فهرست کتاب‌هایی هستند که هر فیلم‌نامه‌‌نویسی باید بخواند، فیلم‌نامه‌‌نویسی جایگزین کن دانسیگر و جف راش نیز برای درک عمیق‌تر ساختار فیلم‌نامه‌‌نویسی باید حتماً خوانده شود».
– دکتر جان برنشتاین، کارگردان، برنامۀ تحصیلات تکمیلی در فیلم‌نامه‌‌نویسی، گروه فیلم و تلویزیون، دانشگاه بوستون
«فیلم‌نامه‌‌نویسی جایگزین، نوشتۀ کن دانسیگر و جف راش، یکی از معدود کتاب‌ها در این زمینه است که هنگام خواندن آن احساس حماقت به شما دست نمی‌دهد. هم به عنوان یک فیلم‌ساز و هم به عنوان یک معلم، این کتاب را بسیار باارزش می‌دانم؛ زیرا بهترین کاری که نویسندگان انجام میدهند، ترکیب هنر آمریکایی با حساسیت اروپایی است. اگر از من بپرسید، یک کوکتل عالی!».
-مارک دایدن، مدیر فیلم‌نامه‌‌نویسی در کالج سنت لوکاس، بروکسل، نویسنده/کارگردان («بروکسل در شب»، «استانبول»، «ملوانان گریه نمیکنند»)
«هدف فیلم‌نامه‌‌نویسی جایگزین این است که خوانندگان خود را برای خلق یک الگوی نوشتاری استثنائی به چالش بکشد. درست است که هیچ کتابی نمی‌تواند جایگزین دیدگاه خلاقانۀ شما شود، اما این کتاب منبعی کامل است که راهکار‌های مناسبی برای بررسی ایده‌های جایگزین ارائه میدهد».
– پلاگین سینما
دربارۀ نویسندگان
کن دانسیگر، استاد فیلم و تلویزیون در دانشکدۀ هنر تیش در دانشگاه نیویورک و نویسندۀ کتاب‌های متعدد در زمینۀ فیلم‌نامه‌‌نویسی، تدوین و تولید است.
جسی کیت، نویسنده و استادیار هنر در گروه نویسندگی دراماتیک در دانشکدۀ هنر تیش در دانشگاه نیویورک و مشاور داستان و فیلم‌نامه برای فیلم‌سازان مستقل و شرکت‌های تولید در ایالات متحده، بریتانیا و اروپا است.
جف راش، دانش‌یار دپارتمان هنرهای فیلم و رسانۀ دانشگاه تمپل و نویسندۀ مقالات متعدد در زمینۀ فیلم‌نامه‌‌نویسی و نظریۀ روایت است.
